Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες δημογραφικές προκλήσεις της σύγχρονης ιστορίας της. Η χώρα μας συγκαταλέγεται ήδη στις πιο γερασμένες χώρες της Ευρώπης και προβλέπεται να παραμείνει σε αυτή τη θέση μέχρι το 2060. Οι τρεις βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τη δημογραφική ισορροπία είναι:
- Γεννήσεις
- Θάνατοι
- Μετανάστευση
Τα τελευταία 70 χρόνια, το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά περίπου 18 χρόνια σε σχέση με το 1950, γεγονός που αποτελεί οπωσδήποτε σημαντική πρόοδο για τη δημόσια υγεία και την ποιότητα ζωής. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη συνοδεύεται από δραματική μείωση του αριθμού των γυναικών που είναι σε ηλικία να κάνουν παιδιά με συνοδό μείωση της γονιμότητας, δηλαδή του αριθμού των παιδιών που κάνουνε.
Η Πραγματικότητα των Αριθμών
- Από το 2011 οι γεννήσεις στη χώρα είναι λιγότερες από τους θανάτους. Το 2025 καταγράφονται περίπου 59.000 περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις.
- Ο πληθυσμός άνω των 65 ετών ξεπερνά τα 2,5 εκατομμύρια, ενώ ο συνολικός πληθυσμός είναι περίπου 10,4 εκατομμύρια, εκ των οποίων 750.000 αλλοδαποί.
- Ο δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα είναι κάτω από 1,5 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ χαμηλότερος από το απαιτούμενο 2,3 παιδιά ανά γυναίκα για να ισορροπήσουν γεννήσεις και θάνατοι. Αυτός ο δείκτης δεν μπορεί να επιτευχθεί σε καμία αναπτυγμένη χώρα του κόσμου.
- Η χώρα μας έχει από τα υψηλότερα ποσοστά ατεκνίας στην Ευρώπη: ένας στους τέσσερις που γεννήθηκαν μετά το 1980 δεν θα αποκτήσει παιδιά.
Οι Ιδιαιτερότητες της Ελλάδας
Το πρόβλημα στη χώρα μας δεν είναι ότι το κράτος δεν παίρνει μέτρα, αλλά ότι τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από λάθος ανθρώπους, με λάθος σκέψη και σε λάθος κατεύθυνση. Το επίδομα γέννησης για παράδειγμα το οποίο μάλιστα αυξήθηκε από 2000 στις 3000 € δεν έλυσε κανένα πρόβλημα, καθώς σχεδόν το σύνολο των χρημάτων αυτών πηγαίνει στη γέννα και στο μαιευτήριο. Τα ποσοστά καισαρικής τομής στην Ελλάδα (η οποία μην ξεχνάμε ότι είναι χειρουργική επέμβαση) είναι από τα πιο υψηλά στην Ευρώπη. Το δε τραπεζικό πρόγραμμα «Σπίτι μου 1-2», έγινε εντελώς πρόχειρα και βιαστικά από ομάδα τεχνοκρατών που δεν έπιασαν ποτέ τον παλμό της κοινωνίας. 20.000 οικογένειες πήραν δάνεια για να αγοράσουν παλιά σπίτια πανάκριβα, αλλά χαντάκωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ζευγάρια που είδαν τα υπόλοιπα σπίτια να ακριβαίνουν, συμπαρασύροντας και τα ενοίκια σε ύψη δυσθεώρητα για μια νέα οικογένεια.
Προτάσεις για Αντιμετώπιση
Η λύση δεν είναι απλή και απαιτεί συνδυασμό πολιτικών και κοινωνικών παρεμβάσεων:
- Βελτίωση Δημόσιας Εκπαίδευσης: Τα σχολεία πρέπει να είναι ευπρεπή και να προσφέρουν ολοκληρωμένες δραστηριότητες ώστε να μειωθεί η ανάγκη για εξωσχολικές μετακινήσεις και έξοδα τις απογευματινές ώρες. Κάποιοι θα δυσαρεστηθούν αλλά πρέπει να γίνει. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να στηρίξουν και να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Δεν μπορούν όλοι, το ξέρουμε αλλά πρέπει να αποφασίσουν.
- Μείωση των τιμών σε βασικά αγαθά που θα δώσει ανάσα σε όλα τα νέα ζευγάρια, όπως πάνες, γάλατα, κρέμες, ρούχα και οτιδήποτε άλλο χρησιμοποιεί καθημερινά μια οικογένεια. Αυτή είναι μια πραγματική βοήθεια και ανάσα για το εισόδημα σε μηνιαία βάση
- Αισιοδοξία και Προοπτικές για τους Νέους: Δημιουργία συνθηκών που ενισχύουν την εμπιστοσύνη στο μέλλον και την ποιότητα ζωής. Πρέπει τα νέα ζευγάρια να είναι χαρούμενα και ευτυχισμένα που ζουν στην Ελλάδα, η οποία είναι, πράγματι, η ωραιότερη χώρα του κόσμου.
- Επίλυση Στεγαστικού Προβλήματος: Να δοθούν στην αγορά νέες κατοικίες από το κράτος, αν δεν τα διαθέτουν οι ιδιώτες, σε πραγματικές τιμές.
- Στήριξη Οικογένειας και Εργασίας: Πολιτικές που διευκολύνουν τον έλεγχο της οικογένειας από τη μητέρα, η οποία είναι η μόνη που μπορεί να διαχειριστεί ένα σπίτι με επιτυχία. Δεν αναφέρομαι ασφαλώς στο κτήριο αλλά στην οικογένεια εντός του κτηρίου. Πρέπει η μητέρα να κατανοήσει ότι δεν μπορεί να ακολουθήσει καριέρα και οικογένεια ταυτόχρονο και με επιτυχία. Κάτι θα έρχεται δεύτερο. Οι αποφάσεις που θα πάρει θα έχουν αντίκτυπο στο μέλλον όλων μας.
